Amalgam Dolgu

Ağız ve diş bakımı, genel sağlık ve yaşam kalitesinde rol oynayan önemli bir parametredir. Sağlıklı dişlere sahip olmak, besinlerin düzgün tüketilmesini sağlar ve sindirim sürecine katkı sunar. Düzenli ağız hijyeni, diş eti iltihabı ve periodontal hastalıkları (diş eti ve dokuları etkileyen iltihaplar) önler. Sağlıklı ve beyaz dişler, bireyin gülüşünü, düzgün konuşmasını ve genel dış görünüşünüzü iyileştirir.

Ağız ve diş bakımına gerekli özen gösterilmediğinde; diş ve diş eti hastalıkları, çürükler, ağız kokusu, özgüven kaybı, ağrı ve rahatsızlıklar, konuşma bozuklukları ve ciddi tedavi maliyetleri ortaya çıkar. Diş dolguları, ağız ve diş sağlığının öncelikli tedavi alanlarından biridir.

Günümüzde   kompozit ve seramik (porselen) dolgu teknikleriyle diş çürükleri tedavi edilir. Bu çeşitler dışında yer alan ve halk arasında “gümüş dolgu” diye bilinen amalgam dolgu, dayanıklı ve uzun ömürlü olmasıyla bilinir ancak uzun yıllardır pek kullanımı tercih edilmez. Civa, gümüş, kalay ve bakır gibi elementlerden üretilen amalgam dolgu, diş hekimliğinde artık yapısını oluşturan malzemelerin toksik özellikleri dolayısıyla pek kullanılmaz. Adana Özel Ağız ve Diş Polikliniği Dentrum,  amalgam dolgular hakkında önemli noktaları anlattı.

Amalgam Dolgu Nedir?

Amalgam dolgu, diş çürüklerinin tedavisinde kullanılan ve cıva, gümüş, kalay, bakır, çinko gibi metal tozlarının karıştırılmasıyla elde edilen bir dolgu maddesidir.  Amalgam dolgular; dayanıklı, uzun ömürlü, diğer dolgu malzemelerine göre düşük maliyetli ve uygulamaları daha kolay ve hızlı olmaları gibi avantajlarıyla diş hekimliğinde kullanılmaktadır.

Ancak kliniğimizde yıllardır kullanılmamakta olup bu yazıda öncelikle Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) bu konudaki bilgilendirmelerinden bahsedeceğiz.

Amalgam Dolgunun Dezavantajları Nelerdir? Amalgam Dolgu Zararlı Mıdır?

Diş hekimleri tarafından uzun yıllardır ciddi boyuttaki diş çürüklerinin tedavisinde kullanılan amalgam dolgunun şu ana kadar sağlık üzerinde bilinen olumsuz bir etkisine rastlanmamıştır. Ancak içeriğinde cıva olması kimi soru işaretlerine ve tartışmalara konu olmuştur.  Bu yüzden cıva alerjisi, bebek emzirme ve hamilelik gibi özel durumları olan kişilerin bu mazeretlerini uygulama öncesinde diş hekimiyle paylaşmaları yararlı olacaktır.   Gümüş, bakır ve kalay gibi maddelerin yanı sıra ağırlığının yaklaşık yarısı cıva elementinden oluşan amalgam dolgunun dezavantajları şunlardır:

• Araştırmalarda herhangi bir sağlık sorununa neden olduğu saptanmasa da amalgam dolgunun cıva içermesi bazı endişeleri beraberinde getirmiştir. Nadir de olsa cıva alerjisi olan bireylerde alerjik reaksiyonlar gözlemlenebilir. 
• Amalgam dolgunun diş ile biyolojik uyumsuzluk gösterme riski mevcuttur.
• Metalik görünümleri (gümüş renkli) nedeniyle konuşma, gülme ve hapşırma gibi durumlarda gözükmesi estetik açıdan kişiyi rahatsız edebilir.
• Amalgam dolgular aşınmaz; ancak zamanla diş çatlaklarına ve deformasyona yol açabilir.
• Bazı ülkelerde çevresel etkileri gerekçesiyle amalgam dolgu atıkları, yasaklanmış ya da sınırlanmıştır.
• Amalgam dolgularda zamanla ısı ve soğuğa hassasiyet riski gelişebilir.

Amalgam Dolgular Nasıl Sökülmelidir?

Genellikle büyük çaplı çürüklerin tedavilerinde tercih edilen amalgam dolguların sökümü normal koşullarda diş hekimleri tarafından pek önerilmez.  Ağızda bulundukları sürede ciddi sorun doğuracak cıva salınımı yapmayan bu uygulamalar sökülürken risk oluşturabilir.  Dolgu yerinden çıkartılırken cıva ve diğer elementlerin çevreye saçılması tehlikeli olabilir.

Amalgam dolgu sökümü yapılırken Güvenli Cıva Amalgam Çıkarma Tekniği (SMART) protokolüne uymak gerekir. Hastayı ve hekimi açığa çıkan cıva ve diğer metallerin zararlı etkilerinden korumak için bir dizi güvenlik önlemini içeren bu protokole göre amalgam dolgu çıkartılırken şu hususlara dikkat edilmelidir:

• Diş hekimi ve asistanı işlem sırasında koruyucu gözlük, bone ve özel maske kullanmaya özen göstermelidir.
• Hasta, özel koruyucu önlükle güvenli hale getirilerek, açığa çıkan cıva buharını soluması engellenmelidir.
• Amalgam dolgusu çıkarılan diş, lastik örtü (rubber-dam) yardımıyla hızlı şekilde izole edilmelidir.
• Güçlü bir aspirasyon aracılığıyla ortaya çıkan atıklar ortamdan uzaklaştırılmalıdır. 

Amalgam Dolgunun Avantajları Nelerdir?

Birden fazla çeşidi olan diş dolguları, hastanın ihtiyaçları ve diş hekiminin tanı ve tedavileri dikkate alınarak tasarlanır. Diş hekimi, kişiye uygun yöntemin artı ve eksilerini göz önünde bulundurarak, en ideal tedaviyi gerçekleştirir. Günümüzde en çok ihtiyaç duyulan dolgu türlerinden olan amalgamın avantajları şu şekilde sıralanabilir:

• Amalgam dolgular sağlam nitelikleriyle kırılma riskleri düşüktür.
• Diğer dolgu türlerine oranla daha uygun maliyete yapılabilir.
• Dayanıklı yapıları sebebiyle uzun yıllar kullanılabilir.
• Amalgam dolgu işlemi kısa sürede (tek seans) uygulanabilir
• Özellikle arka dişler için tercih edilebilir, bakımı kolaydır.

Amalgam Dolgu Nasıl Yapılır?

Diş çürüklerini tedavi etmek ve dişi restore etmek amacıyla diş hekimleri tarafından gerçekleştirilen amalgam dolgu prosedürü şu aşamalardan oluşur:

Muayene ve Röntgen Çekilir: Öncelikle diş muayene edilir. Röntgen çekilerek çürüğün yeri ve boyutu tespit edilir.

Lokal Anestezi Uygulanır:  Hastanın ağrı hissetmemesi için dolgu yapılacak bölgeye lokal anestezi uygulanır.

Çürük Doku Temizlenir: Özel aletlerle çürümüş kısımlar, etkilenen doku çıkarılır,  dişin içi temizlenir ve dezenfekte edilir.

Dişe Form Verilir: Dolgu malzemesinin yerleştirileceği boşluğa form verilerek, amalgamının dişe iyi yapışması sağlanır

Amalgam Hazırlanır: Özel bir cihaz olan amalgamatör yardımıyla cıva, gümüş, kalay ve bakır gibi metal alaşımlardan oluşan amalgam hazırlanır. 

Amalgam Yerleştirilir: Hazırlanan amalgam, dişteki boşluğa sıkıca yerleştirilir ve özel aletlerle dişin doğal formuna uygun şekillendirilir.

Dişin Yüzeyi Parlatılır: Dolgu sertleştikten sonra, dişin yüzeyini pürüzsüz hale getirmek için parlatma işlemi yapılarak, dolgunun düzgün ve rahat olması sağlanır.

Isırma Kontrolü Yapılır: Dolgunun ısırma sırasında doğru şekilde yerleştiğinden emin olmak için hastanın ısırması kontrol edilir. Gerekirse, dolgu yeniden şekillendirilir.

Amalgam Dolgunun Ömrü Ne Kadardır?

Amalgam dolgular, dayanıklı özellikleriyle yıllarca kullanılabilir. Ortalama 20-30 yıl ömürleri olan amalgam dolgular, diş sağlığındaki değişikliklere bağlı olarak kullanım süreleri değişebilir. Düzenli diş hekimi kontrolüyle dolguların genel durumu takip edilir.

Amalgam Dolgu Fiyatları Nasıl Belirlenir?

Amalgam dolgu fiyatları, diğer yöntemlerde olduğu gibi birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Maliyetler genellikle dolguda tercih edilen içeriğin niteliğine, diş hekiminin deneyimine, kliniğin sunduğu ek hizmetler çerçevesinde belirlenir. Adana Özel Ağız ve Diş Polikliniği Dentrum’un  diş dolgusu fiyatları ve diğer konularda bilgi edinmek için web sayfamızda yer alan iletişim numaralarıyla destek sağlayabilirsiniz.